„Nie dwa razy o to samo”

Czy to możliwe, aby jeden dług generował podwójne kłopoty ? Niestety tak. W bieżącym miesiącu zgłosiła się do biura prawnego pracownica, która poinformowała nas o tym, że: względem niej, prowadzone jest postępowanie egzekucyjne przez komornika, że zajęciu uległo jej wynagrodzenie za pracę, oraz że równolegle otrzymała od innej firmy, niż bank który jest wierzycielem, wezwanie do spłaty tej samej kwoty.

W pierwszej kolejności podjęte zostały kroki w celu ustalenia, czy postępowanie egzekucyjne jakie jest prowadzone dotyczy tej samej sprawy, w której to inna instytucja wzywa interesantkę do spłaty zadłużenia z pominięciem komornika. Okazało się ostatecznie, iż postępowanie egzekucyjne dotyczy kwoty stanowiącej równowartość nieuregulowanych rat spłaty kredytu zaciągniętego w banku, a dokumenty na które powołuje się inna instytucja wzywając interesantkę do spłaty, odpowiadają tym samym sygnaturom akt sprawy. 

W drugiej kolejności uzyskaliśmy informację, iż bank już po wszczęciu postępowania egzekucyjnego, dokonał cesji wierzytelności na rzecz innej instytucji, co teoretycznie wyjaśniało nam zaistniały stan faktyczny – ale nie rozwiązało problemu.

 

Umorzenie postępowania egzekucyjnego 

Zgodnie z art. 825 k.p.c. do umorzenia postępowania dochodzi m.in. jeżeli zażąda tego wierzyciel. W uwagi na fakt, iż doszło do sprzedaży wierzytelności, bank był zobowiązany powiadomić o tym fakcie również komornika, aby ten umorzył postępowanie, albowiem  egzekucja nie może być prowadzona w przypadku przeniesienia wierzytelności na rzecz nowego wierzyciela. Zaznaczyć jednak należy, iż na rzecz nowego wierzyciela – nie będącego już bankiem, również egzekucja nie może być prowadzona na podstawie bankowego tytułu egzekucyjnego, który pierwotnie stał się podstawą do wszczęcia postępowania egzekucyjnego.

Zgodnie z treścią art. 826 k.p.c. umorzenie postępowania egzekucyjnego powoduje uchylenie dokonanych czynności egzekucyjnych, lecz nie pozbawia wierzyciela możności wszczęcia ponownej egzekucji, chyba że z innych przyczyn egzekucja jest niedopuszczalna. Tutaj uwaga nasza, do tych właśnie innych przyczyn zaliczymy zbycie wierzytelności, co miało miejsce w opisywanym przypadku. 

Co do zasady przepis art. 788 § 1 k.p.c. reguluje kwestie przejścia uprawnienia na nowego wierzyciela w kontekście możliwości prowadzenia egzekucji na podstawie tytułu egzekucyjnego uzyskanego przez wcześniejszego wierzyciela. Zgodnie z jego treścią jeżeli uprawnienia po powstaniu tytułu egzekucyjnego przeszły na inną osobę, sąd nada klauzulę wykonalności na rzecz tej osoby (nowego wierzyciela), gdy przejście to będzie wykazane dokumentem urzędowym lub prywatnym z podpisem urzędowo poświadczonym. Ta jednak ogólna zasada nie znajduje swojego zastosowania w odniesieniu do wierzytelności stwierdzonych bankowym tytułem egzekucyjnym – co potwierdza stanowisko Sadu Najwyższego wyrażone w Uchwale z dnia 02 kwietnia 2004 r. (III CZP 9/04). Sąd stwierdził bowiem, iż niedopuszczalne jest nadanie na podstawie art. 788 § 1 k.p.c. klauzuli wykonalności na rzecz niebędącego bankiem nabywcy wierzytelności objętej bankowym tytułem egzekucyjnym także po zaopatrzeniu go w sądową klauzulę wykonalności. Bankowy tytuł egzekucyjny stanowi w istocie ustawowy przywilej banków, polegający na ułatwianiu im dochodzenia swoich wierzytelności wynikających z dokonywanych czynności bankowych. Ponadto w prawie bankowym wytyczone zostały ramy określające dopuszczalność posłużenia się przez bank bankowym tytułem egzekucyjnym w celu dochodzenia wierzytelności od jego dłużników, a w związku z tym umożliwienie nadawania klauzuli wykonalności bankowym tytułom egzekucyjnym na podstawie art. 788 § 1 k.p.c. na rzecz nabywcy wierzytelności bankowej stwierdzonej tym tytułem – nie będącego przy tym bankiem, oznaczałoby w rzeczywistości rozszerzenie przywileju przyznanego tylko bankom na wszystkich nabywców takiej wierzytelności. Zatem nabywcy wierzytelności pozostaje droga postępowania cywilnego do dochodzenia należności.

W praktyce więc nowy wierzyciel nie będący bankiem będzie musiał skierować sprawę na drogę postępowania cywilnego – pozew o zapłatę określonej sumy pieniędzy. Powinien przedstawić stosowne dokumenty potwierdzające zbycie przez bank wierzytelności. Po uzyskaniu przychylnego dla niego wyroku i zaopatrzeniu go w sądowa klauzulę wykonalności powstaje dla niego droga do wszczęcia kolejnego postępowania egzekucyjnego. Zatem procedura jest długa skomplikowana i kosztowna, jednak nowy wierzyciel może uniknąć tych kosztów zabiegając o polubowne ustalenie warunków spłaty zadłużenia. 

Do ustalenia w tej sprawie pozostało nam, czy aby przelew wierzytelności jest skuteczny, albowiem może okazać się, iż treścią umowy dłużnik i bank wyłączyli możliwość dokonania sprzedaży takiej wierzytelności. W tym celu zasadnym jest dokonania analizy zawartej umowy kredytowej. Pamiętać należy, iż kredyt konsumencki, czyli zaciągnięty przez osobę fizyczną nie jako przedsiębiorcę, chroniony jest szczególnie, za niedozwoloną bowiem klauzulę umowną uznaje się taką, która zezwala kontrahentowi konsumenta na przeniesienie praw i przekazanie obowiązków wynikających z umowy bez zgody konsumenta, czyli brak akceptacji konsumenta na przelanie wierzytelności uniemożliwia bankowi dokonanie tej czynności.

Powagi sprawie dodaje fakt, iż korespondencja kierowana od nowego wierzyciela, nie spełnia wymogów formalnych, aby można było ją uznać za dokument – nie zawiera bowiem podpisu

W takim stanie rzeczy, wystosowane zostało pismo do banku z zawezwaniem o złożenie wniosku o umorzenie postępowania egzekucyjnego, w związku z cesją, równolegle złożony został do komornika wniosek o umorzenie postępowania, jak i skierowano pismo do nowego wierzyciela o udzielenie pisemnych wyjaśnień w sprawie. 

Będziemy informowali o dalszym przebiegu sprawy.

Z informacji uzyskanej w rozmowie z komornikiem prowadzącym postępowanie wynika, iż zdarzają się przypadki, w których to ludzie dokonują dobrowolnych wpłat na rzecz nowego wierzyciela przy jednoczesnym prowadzeniu względem nich egzekucji komorniczej a komornik nie posiadający wniosku o umorzenie takiego postępowania musi w dalszym ciągu dokonywać czynności egzekucyjnych.