Związek zawodowy to organizacja społeczna, która zrzesza ludzi pracy. Jest on przede wszystkim dobrowolną formą samorealizacji i samoorganizacji ludzi pracy, jaka wytworzyła się i funkcjonuje w społeczeństwach państw cywilizowanych.
Art. 6 ustawy z 23 maja 1991 r. o związkach zawodowych
Związki zawodowe współuczestniczą w tworzeniu korzystnych warunków pracy, bytu i wypoczynku.
Wskazać należy, iż uszczegółowienie wspomnianej generalnej zasady, jakie jest najistotniejsze z praktycznego punktu widzenia dotyczy nadania związkom zawodowym uprawnień realizowanych na szczeblu zakładowym, ale i krajowym. Wraz z omawianiem dalszych zapisów ustawy przedstawiać będziemy konkretny wymiar tych uprawnień.
Pokazując wspomniane uprawnienia w skali globalnej warto wspomnieć o kompetencjach w kształtowaniu warunków pracy i bytu, jakie przysługują związkom zawodowym na forum Trójstronnej Komisji do Spraw Społeczno-Gospodarczych, m.in. kwestie związane z uzgadnianiem wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę.
Art. 7 ustawy z 23 maja 1991 r. o związkach zawodowych
W zakresie praw i interesów zbiorowych związki zawodowe reprezentują wszystkich pracowników, niezależnie od ich przynależności związkowej. W sprawach indywidualnych stosunków pracy związki zawodowe reprezentują prawa i interesy swoich członków. Na wniosek pracownika niezrzeszonego związek zawodowy może podjąć się obrony jego praw i interesów wobec pracodawcy.
Przepis niniejszy określa swego rodzaju konkretyzację zasady wyrażonej w art. 4 ustawy o związkach zawodowych. Rozróżnia się reprezentację ogólną - odnoszącą się do ogółu pracowników, oraz reprezentację szczególną - skutkującą wyłącznie względem swoich członków oraz pracowników niezrzeszonych, jeżeli zwrócili się oni o ochronę.
Art. 8 ustawy z 23 maja 1991 r. o związkach zawodowych
Na zasadach przewidzianych w niniejszej ustawie oraz w ustawach odrębnych związki zawodowe kontrolują przestrzeganie przepisów dotyczących interesów pracowników, emerytów, rencistów, bezrobotnych i ich rodzin.
Jest to generalna zasada określająca ogólną kompetencję dla związków zawodowych. Z racji faktu, iż ma ona wymiar zasady generalnej, nie statuuje ona wystarczającej podstawy dla podjęcia konkretnych działań nadzorczo-kontrolnych. Zasada ta działa w połączeniu z innymi przepisami dającymi uprawnienia organizacjom związkowym np. art. 23, 26 pkt. 1 ustawy o związkach zawodowych itd. Uprawnieniom nadzorczo-kontrolnym w zasadzie nie przypisuje się kompetencji możliwości podejmowania władczych form reakcji, dominują tutaj uprawnienia o charakterze interwencyjnym.
Art. 9 ustawy z 23 maja 1991 r. o związkach zawodowych
Statuty oraz uchwały związkowe określają swobodnie struktury organizacyjne związków zawodowych. Zobowiązania majątkowe mogą podejmować wyłącznie statutowe organy struktur związkowych posiadających osobowość prawną.
Art. 10 ustawy z 23 maja 1991 r. o związkach zawodowych
Zasady członkostwa w związku zawodowym oraz sprawowania funkcji związkowych ustalają statuty i uchwały statutowych organów związkowych.
W szczególności chodzi tutaj o regulacje statutowe, traktujące o nabywaniu i utracie członkostwa, zasadach wyboru władz, prawa i obowiązkach członków.
Art. 11 ustawy z 23 maja 1991 r. o związkach zawodowych
Związki zawodowe mają prawo tworzyć ogólnokrajowe zrzeszenia (federacje) związków zawodowych. Ogólnokrajowe związki zawodowe i zrzeszenia związków zawodowych mogą tworzyć ogólnokrajowe organizacje międzyzwiązkowe (konfederacje). Organizacje związkowe, w tym federacje i konfederacje, mają prawo tworzenia i wstępowania do międzynarodowych organizacji pracowników.
Art. 19 ust. 2 Ustawy o związkach zawodowych
Organy władzy i administracji rządowej oraz organy samorządu terytorialnego kierują założenia albo projekty aktów prawnych, o których mowa w ust. 1 Ustawy, do odpowiednich władz statutowych związku, określając termin przedstawienia opinii nie krótszy jednak niż 30 dni. Termin ten może zostać skrócony do 21 dni ze względu na ważny interes publiczny. Skrócenie terminu wymaga szczególnego uzasadnienia. Bieg terminu na przedstawienie opinii liczy się od dnia następującego po dniu doręczenia założeń albo projektu wraz z pismem określającym termin przedstawienia opinii. Nieprzedstawienie opinii w wyznaczonym terminie uważa się za rezygnację z prawa jej wyrażenia.
Zgodnie z zapisem art. 19 ust. 2 ustawy z 23 maja 1991 r. o związkach zawodowych (Dz.U. z 2001 r., Nr 79, poz. 854 z późn. zm.), organy samorządu terytorialnego z urzędu mają obowiązek kierowania założeń albo projektów aktów prawnych, w zakresie objętym zadaniami związków zawodowych, do odpowiednich władz statutowych związku reprezentatywnego w rozumieniu ustawy z dnia 6 lipca 2001 r. o Trójstronnej Komisji do Spraw Społeczno-Gospodarczych i wojewódzkich komisjach dialogu społecznego (Dz.U. Nr 100, poz. 1080) celem ich zaopiniowania.
Aby ustalić, czy dany akt prawny powinien podlegać opiniowaniu przez związki zawodowe, przede wszystkim trzeba sprawdzić, czy jego przedmiot dotyczy spraw publicznych o istotnym społecznym znaczeniu i czy mieści się w zakresie działania związków. Zgodnie z poglądem wyrażonym przez Sąd Najwyższy w uchwale z 17 czerwca 1993 r., (IPZP 2/93-OSNCP 1994, nr 1, poz. 1) odpowiednimi władzami statutowymi są te z nich, które na mocy przepisu statutu lub decyzji właściwych władz związkowych mają uprawnienie do wypowiadania się w imieniu związku zawodowego. Nieprzedstawienie opinii przez władze związku traktowane jest jako rezygnacja z wymienionego wyżej uprawnienia.
Należy zaznaczyć, iż odrzucenie w całości lub w części stanowiska reprezentatywnej organizacji związkowej wyrażonego w opinii wymaga poinformowania związku na piśmie o tym fakcie wraz z podaniem uzasadnienia stanowiska przeciwnego. Co istotne, w razie rozbieżności stanowisk prezentowanych w sprawie, związek może przedstawić swoją opinię na posiedzeniu organu właściwego. Wspomniany mechanizm ma charakter obligatoryjny.
Zaniechane traktować należy jako zdarzenie sankcjonowane w trybie art. 35 ust. 1 pkt 2 ustawy o związkach zawodowych. Uchylanie się przez organ samorządu terytorialnego od zasięgnięcia opinii stanowi, zdaniem Sądu Najwyższego wyrażonym w uchwale z 17 czerwca 1993 r. (I PZP 2/93) podstawę do podjęcia przez uprawnione organy czynności nadzorczych.
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz
Autor bloga zastrzega sobie prawo do modyfikacji / usunięcia treści komentarzy, jeśli mogą one naruszać prawo lub zasady współżycia społecznego.